Karar 143
Efdal Keser, KTGB Başkanlığı’na atandığı için, Bekir Azgın ise görev süresinin dolmasından dolayı görevden alınmıştır. Görevden ayrılan üyeler yerine Gazeteci Halil Davulcu ve Gazeteci Nezire Gürkan Medya Etik Kurulu üyeliğine atanmıştır.
Karar 144
Aysu Basri Akter’in Başkanlığı’na, Çağdaş Öğüç’ün ise Başkan Yardımcılığı’na atanmasına oybirliğiyle karar verilmiştir.
Karar 145
Her ayın ilk haftası Salı günleri toplanma kararı alınmıştır.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği’nin basına ilettiği bir açıklamanın, öncelikle Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) tarafından etik kurallara uygun olmadan dolaşıma sokulması ve sonrasında birçok basın kurumu tarafından yayımlanması hakkında Kurulumuza bir şikayet başvurusu yapılmıştır. Medya Etik Kurulu, söz konusu haberle ilgili yaptığı incelemede, TAK ve haberi yayımlayan basın kuruluşlarının hasta mahremiyetini ve gazetecilik etik ilkelerini ihlal ettiği sonucuna varmıştır.
Haberde adı geçen bir kişinin şikayeti üzerine yapılan inceleme sonucunda, haberin TAK aracılığıyla tüm basın kurumlarına dağıtıldığı ve hasta mahremiyetini ihlal ettiği tespit edilmiştir. TAK’ın “KTTB: Bir hekimin idari mevkiinde uyguladığı bir eylem veya davranışı ile ilgili bir soruşturma yetkisine sahip değiliz” başlıklı haberi, 22 Ekim 2024 tarihinde tüm abonelerine servis edilmiştir.
Evrensel Hasta Hakları’na göre, her bireyin sağlık bilgileri gizli tutulmalı ve mahremiyetine saygı gösterilmelidir. Bu çerçevede TAK ve haberi yayımlayan basın kuruluşlarının bu özel sağlık bilgilerini geniş bir medya ağı üzerinden kamuya aktarması, hasta haklarının ihlaline sebebiyet vermiştir. Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin 22’nci maddesinde de belirtildiği üzere, “Özel yaşamın gizliliği esastır. Üstün bir kamu yararı olmadıkça veya kişinin rızası alınmadıkça özel yaşamın gizliliğini ihlâl eden habercilik yapılmamalıdır.”
Bu doğrultuda Medya Etik Kurulu, TAK ve haberi yayımlayan diğer medya kuruluşlarını uyarma kararı almıştır. Basın emekçilerinin kişisel mahremiyet ve hasta haklarına saygı göstermeleri ve toplumsal sorumluluklarına uygun hareket etmeleri gerektiğini hatırlatmak isteriz.
Uyarı alan medya kuruluşları şunlardır: Türk Ajansı Kıbrıs, arti392.com, gibriyagimedya.com, lefkehabertv.com, guncelkibris.com, halkinsesikibris.com, havadiskibris.com, kibrisgazetesi.com, kibrisligazetesi.com, kibrisgercek.com, kibrismanset.com, kibrisobjektif.com, kibrispostasi.com, meydankibris.com, topuzgazetesi.com, zimbahaber.com, zirvekibris.com, voicekibrishaber.com.
Karar 141
KTTB’nin TAK aracılığıyla yayımladığı haberde, hasta hakları ve özel hayatın gizliliğine aykırı maddeler olduğu tespit edilmiş ve kurumlara uyarı verilmesi kararı alınmıştır.
Açıklamanın Özeti
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği’nin bir açıklamasının Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) tarafından etik kurallara aykırı şekilde basına dağıtılması ve birçok basın kuruluşu tarafından yayımlanması nedeniyle Medya Etik Kurulu’na şikayette bulunulmuştur. Yapılan incelemede, TAK ve haberi yayımlayan kuruluşların hasta mahremiyeti ve gazetecilik etik ilkelerini ihlal ettiği tespit edilmiştir.
TAK’ın 22 Ekim 2024 tarihinde servis ettiği haber, Evrensel Hasta Hakları ve Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin özel yaşamın gizliliği maddesine aykırı bulunmuştur. Kurul, TAK ve diğer medya kuruluşlarını uyararak basın mensuplarını hasta haklarına ve kişisel mahremiyete saygı göstermeye davet etmiştir. Uyarılan medya kuruluşları arasında TAK’ın yanı sıra arti392.com, lefkehabertv.com, guncelkibris.com gibi birçok yayın platformu bulunmaktadır.
Karar 142
Keziban Emre isimli yurttaşın kurula gönderdiği mail değerlendirilmiş ve Ebeler Sendikası’nınyayımladığı ara emri kararının gazetecilik etik ilkelerine uygun olduğu kararı verilmiştir.
Son günlerde basında yer alan haberlerde Acil Durum Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi’nde yaşanan olaylarla ilgili adı geçen hemşirelerin isimlerinin açık bir şekilde verilmesi etik ilkelerin ihlaline yol açmaktadır. Medya Etik Kurulu olarak, bu tür haberlerin etik kurallara aykırı olduğunu ve hemşirelerin isimlerinin bu şekilde açıklanmasının yanlış olduğunu vurgulamak istiyoruz.
Gazetecilik Meslek İlkeleri, kişilerin mahremiyetini korumayı ve toplumda adalet duygusunu zedeleyecek davranışlardan kaçınmayı gerektirir. İlgili ilkelerde belirtildiği gibi, suçluluğu kanıtlanmamış kişiler hakkında yargı kararı olmadan kesin ifadeler kullanmak ve bu kişilerin isimlerini kamuya açık bir şekilde paylaşmak, hem kişisel hakların ihlali hem de masumiyet karinesi ilkesine aykırılıklar oluşturmaktadır. Bu durum, zanlı hemşirelerin ve ailelerinin onurunu zedeleme riski taşımakta, kamuoyunda yanlış bir algı oluşmasına neden olmaktadır.
Medya kuruluşlarının, kişi hak ve özgürlüklerini gözetmesi, masumiyet karinesine saygı duyması ve etik kurallar çerçevesinde hareket etmesi gerekmektedir. Bu çerçevede, henüz yargı süreci tamamlanmamış olan bu kişiler hakkında yapılan yayınlarda adlarının açık bir şekilde verilmesi yanlıştır ve geri dönülemez zararlar doğurabilir.
Habercilikte doğru ve tarafsız bilgi sağlamak önemli bir gerekliliktir. Ancak bu gereklilik, kişisel hakların ihlal edilmesine veya bir kişinin toplum nezdinde mahkum edilmesine yol açmamalıdır. Suçluluğu kesinleşmemiş bireylerin isimlerini açıkça yayınlamak, bu kişilerle ilgili kamuoyunda önyargılı bir algı yaratır ve adil yargılanma hakkını tehlikeye atar.
Medya Etik Kurulu olarak, bu ve buna benzer konularda basın kuruluşlarını sağduyulu davranmaya, etik kurallara bağlı kalmaya ve kişilerin onurunu koruyacak şekilde yayın yapmaya davet ediyoruz. Basın özgürlüğünün, etik değerler ve meslek ilkeleri çerçevesinde kullanılması gerektiğini bir kez daha hatırlatarak, tüm medya organlarının bu sorumluluğu üstlenmeleri gerektiğine inanıyoruz.
Medya Etik Kurulu
Karar 138
Medya Etik Kurulu’nun oluşumunda hazırlanan deklerasyonun günün koşullarına göre değiştirilmesi için Çağdaş Öğüç’e görev verildi.
Karar 139
Gıynık Gazetesi’nin askerlerin kaza yapmasıyla ilgili görüntülere yönelik itirazı görüşüldü. Kurul, kınama yazısının arkasında olduğunu belirtmiş ve söz konusu yayın organının görüntüleri kaldırmış olmasına rağmen yaptığının yanlış olduğunu belirtmediğine de dikkat çekmiştir.
Karar 140
Medya Etik Kurulu, 22 Ağustos 2024 tarihinde bir askerin ölümüyle sonuçlanan trafik kazasındaki görüntüleri yayınlaması nedeniyle Gıynık Gazetesi’ni kınayan bir bildiri paylaştı. Bildiri şöyle: “Güzelyurt’ta yaşanan ölümlü kaza sonrası tamamen sosyal medya paylaşım sitelerine yönelik olarak hazırlanan fotoğraf ve videoların, habercilik kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Medya Etik Kurulu, kaza sonrası medyada yer alan haberleri değerlendirerek, haber başlığı altında veri üretenleri, medya etik kurallarına uymak yanında, evrensel insan haklarına saygılı davranmaya davet etti. Dijital platformda yayın yapan Gıynık Gazetesi’nin 22 Ağustos tarihli haberini değerlendiren kurul, kaza ve çarpma anının görüntüleriyle birlikte kaza sonrası durumlarının hem fotoğraflarda hem de videolarda yansıtılmasının Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin 27. Maddelerinde belirtilen “kaza ve cinayet haberlerinde kan ve şiddet unsurları içeren fotoğraf ve görüntüler yayımlanmamalıdır” ilkesine açıkça aykırı olduğun gerekçesiyle Gıynık Gazetesi’ni kınama kararı almıştır.” Medya Etik Kurulu ayrıca haberlerdeki görüntü ve bilgilerin temel amacının üstün kamu yararına hizmet etmesi gerektiğinin de altını çizdi.
Güzelyurt’ta yaşanan son ölümlü kaza sonrası tamamen sosyal paylaşım sitelerine yönelik olarak hazırlanan fotoğraf ve videoların habercilik kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.
Medya Etik Kurulu kaza sonrası medyada yer alan haberleri değerlendirerek, haber başlığı altında veri üretenleri, medya etik kurallarına uymak yanında evrensel insan haklarına saygılı davranmaya davet etti.
Dijital platformda yayın yapan Gıynık Gazetesi’nin, 22 Ağustos tarihli haberini değerlendiren Medya Etik Kurulu, kaza ve çarpma anının görüntüleriyle birlikte kişilerin kaza sonrası durumlarınının hem fotoğraflarında hem de videolarında yansıtılmasının, Gazetecilik Meslek İlkelerinin 27.maddesinde belirtilen “kaza ve cinayet haberlerinde kan ve şiddet unsurları içeren fotoğraf ve görüntüler yayımlanmamalıdır” ilkesine açıkça aykırı olduğu gerekçesiyle, Gıynık Gazetesi’ni kınama kararı almıştır.
“Haberlerde kullanılan görüntü ve bilgilerin temel amacı üstün kamu yararına hizmet etmektir” ifadelerini kullanan Medya Etik Kurulu, açıklamasında, hayatını kaybetmiş ya da yaralı kişilerin ilk an görüntülerinin sansürsüz şekilde yayınlanmasının üstün bir kamu yararı içermediğinin aksine acı ve ölümden beslenen ilgiliyi artırma hedefiyle yaratılan kabul edilemez bir insan hakkı ihlali olduğunun altını çizdi.
Karar 137
Bugünkü toplantıda AIPCE’ye tam üyelik için müracaat konusu görüşüldü. Gerekli form dolduruldu.
Avrupa Parlamentosu Milletvekili Prof. Dr. Niyazi Kızılyürek, Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) ile ilgili olarak Medya Etik Kurulu’na (MEK) bir şikâyette bulunmuştur. Buna göre, Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, Kızılyürek’in adını anarak bazı açıklamalar yapmış ve bakanın söyleşisi 28 Şubat tarihli bültende yayınlanmıştır. Kızılyürek yanıt hakkını kullanarak TAK’a bir açıklama göndermiş ama onun açıklaması yayınlanmamıştır.
Gazetecilik etik kuralları evrenseldir, kişilere veya uluslara göre değişmez.
Nitekim Gazetecilik Meslek İlkelerinin 30’uncu maddesinde şöyle deniyor: “Gazeteci kimliğini taşıyan herkes, gazeteciliğin evrensel ilkelerine uymaya özen gösterir”.
Gazeteciliğin Evrensel İlkeleri’ne göre, gazeteci ile politikacı arasında ilişki kaçınılmazdır ancak biri ötekinden emir almaz. Gazeteci bağımsızlığını korumak zorundadır. Aksi halde yaptığı iş, gazetecilik olmaktan çıkar.
Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin 11’inci maddesinde şu ilkeye vurgu yapılıyor: “Tekzip ve cevap hakkına saygı gösterilmelidir.” Gönderilen tekzibi veya cevabı beğenseniz de saygı göstermek zorundasınız, beğenmeseniz de…
TAK 11’inci maddeye uygun davranmadığı nedeniyle MEK, kurumun oy birliği ile uyarılmasına karar vermiştir.
Kamuoyuna saygı ile duyurulur.
Medya Etik Kurulu
KKTC’de MYK Yayıncılık Ltd. bünyesinde MYK veya MYK Haber olarak yayın yapan mykibris.com uzantılı internet haber sitesinin Direktörü Emre Zeren Safa tarafından Medya Etik Kurulu’na gönderilen şikâyet yazısı ele alınıp değerlendirilmiştir.
Şikâyette söz konusu yayın kuruluşunun haber, yazı, fotoğraf ve benzeri içerik ve uygulamalarının; izinsiz bir şekilde, anlık ve kesintisiz olarak, KKTC’de yayın yapan YeniBakisGazetesi.com uzantılı bir başka internet gazetesi ve Yeni Bakış isimli yazılı gazete tarafından kullanıldığı ve bu etik kurallara uymayan uygulamanın Mart 2023-Şubat 2024 tarihleri arasında gerçekleştirildiği kaydedildi. Medya Etik Kurulu, başvuru üzerine şikâyet edilen Yeni Bakış Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni’ne yazı yazmış ve görüşlerini almıştır.
Yeni Bakış Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Yusuf Kısa, Medya Etik Kurulu’na gönderdiği yazıda, Yeni Bakış haber sitesi için editörlük hizmetini, dıştan hizmet alımı olarak özel bir şirketten aldıklarını ancak kendi gözlemlerinin yanı sıra bazı kişilerden gelen şikâyetler doğrultusunda ilgili şirketten editörlük hizmeti almayı yaklaşık 2 hafta önce durdurduklarını belirtmiştir.
Hizmet alımının sonlandırılmış olması işlenen etik dışı uygulamanın, yok sayılması anlamına gelmemektedir.
Bunun yanında izinsiz bir şekilde kullanılan haberlerde MyKibris.com muhabirlerinin isimleri de şikâyet konusu olan yayın organının personeli gibi gösterilmiştir.
İnternet Gazeteciliği Deklarasyonu’nun 3. maddesinde “Başka bir medya kuruluşundan alınarak yayımlanan haberlerde kaynağın belirtilmesi ve medya kuruluşunun kendi imkânlarıyla ürettiği özel haberlerin tamamının kullanılmayıp haberi üreten medya kuruluşuna link verilmesi esastır” denilmektedir.
Yine aynı Deklarasyon’un 4. maddesinde “Gazetede ya da internet haber sitesinde yayımlanan köşe yazısı ancak yazarın ve yayımcının izniyle haber sitesine konulabilir” kuralı vardır.
Beşinci maddede ise “İnternet haber sitelerinin sorumluları, gazetecilik kaygısıyla hareket ederler” şeklinde bir kural bulunmaktadır ki yayıncılıkta esas bu olmalıdır.
Bu bağlamda Medya Etik Kurulu, yenibakisgazetesi.com’un yayıncılık kurallarına uymayarak mesleki etik değerlere aykırı davrandığına ve yenibakisgazetesi.com’un uyarılmasına karar vermiştir.
Ayrıca son zamanlarda artan bu tür emek hırsızlığı olaylarının tabela gazeteleri veya künyesiz yayın yapan haber sitelerinde çokça yer alması nedeniyle mesleki erozyon endişesi taşıdığımızı da kamuoyu ile paylaşmak istiyoruz.
Karar 137
AP Milletvekili Niyazi Kızılyürek’in TAK’a yaptığı açıklamanın ilgili kurumda yayınlanmaması üzerine MEK’e yaptığı müracaat değerlendirildi. Kızılyürek’in cevabı açıklamasının TAK’ta yer almaması, ifade özgürlüğüne aykırı bulunmuş ve konuyla ilgili TAK kınanmıştır. Bunun üzerine TAK Müdürü Fehmi Gürdallı MEK’e bir yazı göndermiş ve o yazısında suçlamaları kabul etmemiş ayrıca Kızılyürek’inilgili yazısını yayınlamak mecburiyeti olmadığını belirtmiştir. Kurul, sayın Gürdallı’ya gönderdiği cevabi yazıda TAK’ın herkesin sesi olması gerektiğini, uluslararası kabul gören, ifade özgürlüğüne saygı duyması gerektiğini belirtmiş ve benzer bir olayın yaşanmaması arzusunu dile getirmiştir.