Medya Etik Kurulu, yaptığı rutin medya taramalarında, Türk Ajansı Kıbrıs’ın 20 Nisan 2025 tarihinde Kıbrıs’ta Yunanca yayın yapan medya organlarından tercüme yoluyla haberleştirdiği Başpiskopos’un Paskalya mesajının doğru bir çeviriyle yayınlanmadığını tespit etmiş; genel medyada yaygın olarak kullanılan bu ajans haberiyle ilgili bir düzeltme yapılmamasını ise, manipülasyon ve nefret söylemlerini besleyen önemli bir etik sorun olarak değerlendirmiştir.

Dünyada çatışma ya da sorun yaşanan bölgelerde farklı diller arasında yapılan tercümelerde etik hassasiyetler gözetilmediğinde, gerek terminoloji sorunu gerekse dil yapısı nedeniyle anlamın bağlamından koptuğu ve daha iyi bir habercilik için bu alanlarda çaba harcandığı bir gerçektir.

Özellikle çatışma ortamlarında çeviri üzerinden haber yapılırken, medya mensuplarının dikkat etmesi gereken birçok etik ve dilsel unsur bulunmaktadır. Hem doğru bilgi aktarımı hem de nefret söyleminin yayılmasını engellemek adına, kaynağın güvenilirliği titizlikle sorgulanmalı; farklı kaynakların konuyu nasıl yansıttığına bakılmalı; mecaz ve deyimlerin doğrudan çevrilmemesi; tarafsız bir dil kullanımına özen gösterilmesi; terminoloji farklılıklarının göz ardı edilmemesi ya da başkalaştırılmaması; kaynağın tırnak içinde kullandığı ifadeye şeffaflıkla ve gerekirse dipnotla doğrudan yer verilmesi; ve nefret söylemlerinin çoğaltılmaması etik habercilik açısından önemlidir.

Söz konusu haberin orijinal metninde yer alan “işgalci” ifadesinin yerine ikame edilmeye çalışılan genel anlamın, bağlam kayması yaratarak hem nefret söylemlerini ve manipülasyonu beslediği hem de yanlış anlamların oluşmasına neden olduğu anlaşılmaktadır. Bu gibi durumlarda, orijinal kaynağa referans verilmesi; farklı kaynakların da dikkate alınarak, orijinal ifadenin tırnak içinde kullanılması çok daha güvenilir bir sonuç yaratacaktır. Ayrıca benzer durumlarda, ajansın haberle ilgili bir düzeltme yayımlaması, yanlış ifadelerin çoğaltılmasının da önüne geçecektir.

Buradan hareketle, Medya Etik Kurulu olarak, kamusal yayıncılık alanında önemli bir misyon üstlenen Türk Ajansı Kıbrıs’ı, söz konusu haberle ilgili kendi düzeltmesini yayımlamaya çağırıyoruz.

Kıbrıs Türk Orta Eğitim Öğretmenler Sendikası (KTOEÖS) tarafından Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği önünde gerçekleştirilen eylemin, ülkenin resmî haber ajansı Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) tarafından hiçbir şekilde haberleştirilmemesi, yalnızca gazetecilik etik ilkeleri açısından değil, halkın haber alma hakkı açısından da kabul edilemez bir durumdur.

Gazetecilik Meslek İlkeleri’nin 1. Maddesi açıkça belirtmektedir: “Gazetecinin temel görevi, gerçekleri nesnel bir biçimde, çarpıtmadan, sansürlemeden aktarmaktır.”

Kamu yayıncılığı görevi bulunan TAK’ın, topluma hizmet etmekle yükümlü bir ajans olarak, toplumun tüm kesimlerinin sesini duyurmak gibi temel bir sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluğu yerine getirmekten imtina etmek, basının kamusal görevini açıkça ihlal etmek demektir.

Basın, toplumsal çeşitliliği ve farklı görüşleri yansıtmak zorundadır. Haber seçme ve yayımlama süreçlerinde herhangi bir sansür, görmezden gelme ya da bilinçli ihmal asla kabul edilemez. Bir haber ajansının görevi, olayları siyasi konjektüre göre seçmek değil, topluma eksiksiz bilgi sunmaktır. Gazetecilik ilkeleri yalnızca yayımlanan haberlerde değil, yayımlanmayan haberlerde de sınanır. Gerçekleri saklamak, görmezden gelmek veya üstünü örtmek, basın etiğinin en ağır ihlallerinden biridir.

Halkın haber alma hakkı kişisel tercihlerin, siyasi yönelimlerin veya kurumsal hassasiyetlerin ötesinde, evrensel bir haktır. Medya Etik Kurulu olarak, Türk Ajansı Kıbrıs’ın bu uygulamasını kınıyor ve TAK Yönetimi’ni, basın etiğine ve kamusal sorumluluğa uygun şekilde davranmaya davet ediyoruz.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Medya Etik Kurulu

23 Mart 2025 tarihinde Kıbrıs Postası’nda yayımlanan, Vatan Mehmet’in özel haberi “Federasyon Oyuncağını Artık Ellerinden Aldık” başlıklı içeriğin, 24 Mart 2025 tarihinde Ada News ve Kıbrıs Tercüman adlı ön sayfalar tarafından kaynak belirtilmeden kullanıldığına yönelik Medya Etik Kurulu’na şikayette bulunulmuştur.

Medya Etik Kurulu’nun konuyla ilgili yaptığı araştırmada, her iki ön sayfanın da aynı ifadeler ve içerikle, Kıbrıs Postası’nın haberini, gazeteye atıfta bulunmadan manşetlerine taşıdığı tespit edilmiştir. Medya Etik Kurulu olarak hatırlatmak isteriz; İnternet Gazeteciliği Deklarasyonu’nun 3. maddesi oldukça nettir:

“Başka bir medya kuruluşundan alınarak yayımlanan haberlerde kaynağın belirtilmesi ve medya kuruluşunun kendi imkânlarıyla ürettiği özel haberlerin tamamının kullanılmayıp haberi üreten medya kuruluşuna link verilmesi esastır.”

Bu maddeye göre, haberi alıntılayan her yayın organı, kaynağı açıkça belirtmek ve haberin tamamını kullanmaktan kaçınmakla yükümlüdür. Kıbrıs Postası emek harcayarak kamuoyuna özel bir içerik sunmuş, fakat Ada News ve Kıbrıs Tercüman bu emeği gözardı ederek, aynı başlıkla kendi ön sayfalarında paylaşmıştır. Bu durum sadece meslek etiğini değil, aynı zamanda medya kuruluşlarının itibarını da zedeleyen bir davranıştır.

Medya Etik Kurulu yaptığı değerlendirme sonucu Ada News ve Kıbrıs Tercüman’ı uyarma kararı almıştır. Kurul, ön sayfaları emeğe ve kaynağa saygı göstermeye; özgün içeriklere kaynak belirtmeden yer vermeme konusunda daha dikkatli davranmaya davet etmektedir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

Medya Etik Kurulu